dbootstrap
dbootstrap
dbootstrap
to program uruchamiany po załadowaniu systemu
instalacyjnego. Jest on odpowiedzialny za początkową konfigurację systemu i
instalację ``systemu podstawowego''.
Głównym zadaniem programu dbootstrap
, oraz głównym celem
początkowej konfiguracji systemu, którą przeprowadzisz, jest ustawienie pewnych
podstawowych elementów systemu. Przy jego pomocy ładuje się konieczne ``moduły
jądra'', czyli sterowniki dołączane do jądra w odpowiednim momencie. Modułami
są sterowniki urządzeń pamięci masowych, kart sieciowych, obsługa języków oraz
obsługa innych urządzeń zewnętrznych, których obsługa nie została wbudowana w
jądro, które wybrałeś/wybrałaś.
Przy pomocy dbootstrap
wykonuje się też takie czynności jak
partycjonowanie i formatowanie dysku, jak i konfigurację urządzeń sieciowych.
Konfiguracja tych elementów systemu odbywa się na początku, ponieważ często
jest to konieczne do poprawnego działania systemu.
dbootstrap
jest prostą aplikacją z interfejsem znakowym,
zaprojektowaną do działania w różnych sytuacjach (na przykład do instalacji
przez połączenie szeregowe). Jest łatwy w użyciu. Poprowadzi Cię przez
instalację krok po kroku. Możesz także wrócić i powtórzyć niektóre kroki,
jeśli popełnisz błąd.
W programie dbootstrap
można poruszać się przy pomocy klawiszy
strzałek, klawisza Enter oraz Tab.
Jeśli jesteś doświadczonym użytkownikiem UNIX-a lub Linuksa, naciśnij Lewy
Alt-F2 aby przenieść się do drugiej konsoli wirtualnej. W tym
celu należy nacisnąć w tym samym momencie klawisz Alt po lewej stronie
klawisza ``space'' i klawisz funkcyjny F2. Po zmianie konsoli należy
nacisnąć klawisz Enter, co spowoduje uruchomienie powłoki
ash
, która jest klonem powłoki Bourne'a. W tym momencie system
działa z RAM-dysku i jest dostępny ograniczony zestaw narzędzi. Można zobaczyć
ich listę wpisując polecenie ls /bin /sbin /usr/bin /usr/sbin.
Aby wykonać wszystkie potrzebne czynności należy używać odpowiednich pozycji w
menu - powłoka i komendy są udostępnione tylko na wypadek kłopotów. W
szczególności należy używać menu w celu aktyacji partycji wymiany, ponieważ
system instalacyjny nie jest w stanie wykryć, że zrobiono to z powłoki.
Naciśnij Lewy Alt-F1 aby powrócić do menu. Linux udostępnia do 64
konsol wirtualnych, ale dyskietka Rescue Floppy używa tylko kilku z nich.
Komunikaty błędów są przekierowywane na trzecią konsolę wirtualną (inaczej
tty3). Można dostać się na nią naciskając Lewy Alt-F3
(przytrzymać klawisz Alt i nacisnąć klawisz funkcyjny F3), a
powrócić do dbootstrap
przy pomocy Lewy Alt-F1.
Komunikaty te można też znaleźć w /var/log/messages
. Po
zakończeniu instalacji plik ten jest kopiowany do
/var/log/installer.log
w nowym systemie.
Pierwszy ekran, który zobaczysz po starcie dbootstrap
to ``Uwagi
dotyczące wydania''. Ekran ten przedstawia wersję boot-floppies
,
której właśnie używasz i krótko przedstawia rozwijających Debiana.
Możesz zobaczyć okienko dialogowe z napisem ``Program instalacyjny rozpoznaje
aktualny stan instalacji aby określić kolejny etap.'' W przypadku niektórych
systemów zniknie ono zbyt szybko, aby je odczytać. Będziesz je widzieć
pomiędzy etapami głównego menu. Program instalacyjny, dbootstrap
,
będzie sprawdzać stan systemu przed każdym krokiem. Dzięki temu można
zrestartować instalację nie tracąc wykonanej już pracy. Jeśli będziesz
musiał/musiała przerwać instalację w samym środku, to przy następnej próbie
konieczne będzie tylko skonfigurowanie klawiatury, ponowne aktywowanie partycji
wymiany i ponowne zamontowanie zainicjalizowanych wcześniej partycji.
Wszystkie inne czynności, które były wykonane zostaną zapamiętane i nie trzeba
ich będzie powtarzać.
Podczas całej instalacji będzie widoczne główne menu, zatytułowane ``Główne
menu procedury instalacyjnej systemu Debian GNU/Linux''. Pozycje u góry menu
będą zmieniały się odzwierciedlając postęp w instalacji. Phil Hughes napisał w
Linux Journal
, że nawet
kurę można by nauczyć instalować Debiana! Chodziło mu o to, że
instalacja polega głownie na stukaniu w klawisz Enter. Na pierwszej
pozycji w menu instalacyjnym jest zawsze czynność, którą powinno się wykonać
wnioskując na podstawie tego, co już zostało zrobione. Pozycja ta jest
zatytułowana ``Dalej''.
Przesuń podświetlenie na pozycję ``Dalej'' i naciśnij klawisz Enter
aby przejść do menu konfiguracji klawiatury. Wybierz klawiaturę odpowiadającą
Twojemu językowi lub coś podobnego, jeśli nie jest dostępny typ, który
chciałbyś/chciałabyś wybrać.[3] Po
zainstalowaniu systemu będzie można wybrać klawiaturę spośród większej ilości
ustawień (w tym celu należy jako root uruchomić program kbdconfig
po zakończeniu instalacji).
Przesuń podświetlenie na wybraną pozycję i naciśnij Enter. Do przesuwania podświetlenia użyj klawiszy strzałek - są w tym samym miejscu we wszystkich układów klawiatury.
Jeśli instalujesz system na bezdyskowej stacji roboczej możesz pominąć kilka następnych kroków, ponieważ nie istnieją żadne lokalne dyski, które można by podzielić. W tym przypadku następnym krokiem będzie ``Konfiguracja sieci'', Rozdział 7.13. Po nim system instalacyjny poprosi Cię o zamontowanie głównej partycji NFS - patrz rozdział ``Zamontowanie uprzednio przygotowanej partycji'', Rozdział 7.9.
Powiedzieliśmy Ci, aby zrobić kopie zapasowe dysków? Nadchodzi pierwsza okazja na omyłkowe wykasowanie zawartości wszystkich dysków i zarazem ostatnia szansa na uratowanie starego systemu w razie późniejszej pomyłki. Jeśli jeszcze nie zrobiłeś/zrobiłaś kopii wszystkich dysków wysuń dyskietkę z napędu, zresetuj system i zrób kopie zapasowe.
Jeśli nie podzieliłeś/podzieliłaś dysków aby utworzyć partycję na system plików Linuksa i partycję wymiany, tj. tak, jak to opisano w rozdziale Partycjonowanie przed instalacją, Rozdział 4.6, następnym krokiem będzie ``Podział dysku na partycje''. Jeśli utworzyłeś/utworzyłaś przynajmniej jedną partycję Linuksa i przynajmniej jedną partycję wymiany, pozycją ``Dalej'' będzie ``Przygotowanie i aktywowanie partycji wymiany''. Możliwe jest, że nawet ta pozycja się nie ukaże, jeśli Twój system ma mało pamięci i partycja wymiany została aktywowana zaraz po starcie systemu instalacyjnego. Niezależnie od tego, co znajduje się na pozycji ``Dalej'' możesz użyć klawisza strzałki w dół aby wybrać ``Podział dysku na partycje''.
Menu ``Podział dysku na partycje'' przedstawia listę urządzeń dyskowych, które można przepartycjonować i uruchamia program do partycjonowania. Musisz utworzyć przynajmniej jedną partycję ``Linux native'' (typ 83) i w większości przypadków również przynajmniej jedną partycję wymiany ``Linux swap'' (typ 82), jak to wyjaśniono w rozdziale Dzielenie dysku twardego na partycje, Część 4. Jeśli nie masz pewności co do tego, jak podzielić dysk wróć do tego rozdziału i przeczytaj go.
W zależności od Twojej architektury możesz użyć różnych programów. Oto programy lub program dostępne dla Twojej architektury:
fdisk
fdisk
.
Zachowaj ostrożność jeśli masz na dysku partycje FreeBSD. Jądra instalacyjne
obsługują te partycje, ale sposób, w jaki fdisk
je przedstawia
(lub nie) może zmienić nazwy poszczególnych urządzeń. Zachowaj ostrożność i
przeczytaj Linux+FreeBSD
HOWTO
.
Jeden z tych programów zostanie uruchomiony po wybraniu pozycji ``Podział dysku
na partycje'' z menu. Jeśli nie zostanie uruchomiony ten program, którego
chcesz użyć, możesz zamknąć go, przejść do powłoki (konsola 2) i ręcznie wpisać
nazwę programu (z ewentualnymi argumentami), którego chcesz użyć. Następnie
pomiń krok ``Podział dysku na partycje'' w programie dbootstrap
i
przejdź do następnego.
Zalecamy użycie partycji wymiany, choć jeśli nalegasz można się bez niej obejść o ile Twój system ma conajmniej 5MB pamięci RAM. Jeśli nie chcesz partycji wymiany, kontynuuj wybierając z menu ``Kontynuacja bez partycji wymiany''.
Pamiętaj, aby utworzyć na dysku startowym etykietę dyskową Sun (ang. ``Sun
disk label''). Jest to rodzaj schematu partycjonowania, który rozpoznaje
OpenBoot PROM i przez to jest jedynym schematem, z jakiego można załadować
system. W programie fdisk
do tworzenia etykiet dyskowych Sun
służy klawisz s.
Poza tym w przypadku dysków w SPARC należy tak utworzyć pierwszą partycję tek, aby rozpoczynała się od cylindra 0. Oprócz tego, że jest to wymagane, oznacza także, że pierwsza partycja będzie zawierała tabelę partycji i sektor ładujący, które są pierwszymi dwoma sektorami na dysku. Nie wolno na pierwszej partycji dysku startowegu umieszczać partycji wymiany, ponieważ partycje wymiany nie zachowują pierwszych kilku sektorów. Możesz tam umieścić partycję Ext2 lub UFS; one pozostawią tabelę partycji i sektor ładujący w spokoju.
Zaleca się także, aby trzecia partycja była typu ``cały dysk'' (typ 5) (ang.
``Whole disk'') i zawierała cały dysk (od pierwszego cylindra do ostatniego).
Jest to po prostu konwencja etykiet dyskowych Sun i pomaga poprawnie działać
programowi ładującemu SILO
.
Będzie to kolejny krok po utworzeniu conajmniej jednej partycji partycji. Możesz zainicjalizować i uaktywnić nową partycję lub uaktywnić wcześniej zainicjalizowaną partycję albo w ogóle kontynuować bez tworzenia partycji wymiany. Zawsze można zainicjalizować już wcześniej zainicjalizowaną partycję, więc wybierz ``Przygotowanie i aktywowanie partycji wymiany'', chyba że na pewno wiesz co robisz.
Wybranie tej pozycji spowoduje wyświetlenie okienka dlalogowego z napisem ``Proszę wskazać partycję, która zostanie aktywowana jako urządzenie wymiany.''. Domyślnie powinna zostać przedstawiona partycja, którą już do tego celu skonfigurowałeś/skonfigurowałaś. Jeśli tak jest, po prostu naciśnij Enter.
Następnie pojawia się prośba o potwierdzenie, ponieważ inicjalizacja niszczy wszystkie dane uprzednio znajdujące się na tej partycji. Jeśli wszystko jest w porządku, wybierz ``Tak''. Możesz zobaczyć błysk na ekranie w momencie uruchomienia programu inicjalizującego.
W tym momencie następną pozycją do wyboru powinno być ``Przygotowanie partycji Linuksa''. Jeśli tak nie jest, oznacza to, że nie ukończyłeś/ukończyłaś jeszcze partycjonowania dysku, albo że nie wybrałeś/wybrałaś jeszcze żadnej z pozycji decydującej o tym, co zrobić z partycją wymiany.
Możesz zainicjalizować partycję Linuksa lub zamontować już wcześniej
zainicjalizowaną partycję. Zwróć uwagę na to, że przy pomocy programu
dbootstrap
nie jest możliwe zainstalowanie nowego systemu
na starym bez zniszczenia tego pierwszego. Jeśli chcesz tylko dokonać
aktualizacji istniejącego systemu Debian, nie musisz używać programu
dbootstrap
- Debian jest w stanie sam się zaktualizować. Więcej
informacji na temat tego, jak wykonać aktualizację do wersji Debian 2.2
znajduje się w instrukcjach
dotyczących aktualizacji
.
Dlatego jeśli chcesz użyć istniejących partycji, które nie są puste, powinieneś/powinnaś je zainicjalizować (powoduje to wymazanie wszystkich plików). Co więcej, konieczne jest zainicjalizowanie wszystkich partycji utworzonych w czasie partycjonowania. W zasadzie jedynym powodem, dla którego można by zamontować partycję bez jej inicjalizacji jest montowanie partycji, na której wykonało się już wcześniej jakąś część instalacji przy pomocy tej samej wersji systemu instalacyjnego.
Wybierz pozycję ``Przygotowanie partycji Linuksa'' aby zainicjalizować i
zamontować partycję /
. Pierwsza partycja, którą zamontujesz lub
zainicjalizujesz będzie zamontowana jako /
(partycja główna).
Zostanie zadane pytanie o to, czy zachować zgodność z jądrem Linux wcześniejszym niż 2.2. Jeśli odpowiesz tutaj ``Nie'', nie będzie możliwe używanie instalowanego systemu z jądrem 2.0 lub wcześniejszym, z powodu pewnych opcji systemu plików, których starsze jądra nie obsługują. Jeśli masz pewność, że nigdy nie będziesz używać jądra 2.0 lub wcześniejszego, możesz tutaj odpowiedzieć ``Nie''. Domyślną wartością jest ``Tak'', co pozwala zachować zgodność.
System zapyta Cię także czy ma sprawdzić twarde dyski. Domyślnie pomija się te testy, ponieważ może zabrać to dużo czasu, a poza tym nowoczesne dyski same wykrywają uszkodzone sektory i radzą sobie z nimi. Jednak jeśli nie masz pewności co do jakości Twojego systemu lub masz stary sprzęt, dobrze jest sprawdzić dyski.
Następne okna dialogowe to tylko prośby o potwierdzenie. Zostaniesz
poproszony/poproszona o potwierdzenie swoich decyzji, ponieważ formatowanie
partycji niszczy ich zawartość. Zostanie też podana informacja o tym, że jedna
z partycji zostaje zamontowana jako /
, czyli główny system
plików.[4]
Po zamontowaniu partycji /
, jeśli masz inne partycje, które
chciałbyś/chciałabyś przygotować i zamontować, wybierz z menu ``Alternatywa''.
Dotyczy to tych, którzy mają oddzielne partycje przeznaczone na katalogi
/boot
, /var
, /usr
lub inne, które
powinny zostać zainicjalizowane i/lub zamontowane teraz.
Alternatywą dla ``Przygotowanie partycji Linuksa'', Rozdział 7.8 jest krok ``Zamontowanie uprzednio przygotowanej partycji''. Użyj go, jeśli chcesz wznowić instalację, która została przerwana, lub jeśli chcesz zamontować partycję, na której masz dane, które chcesz zachować, lub która została wcześniej sformatowana.
Jeśli instalujesz system na bezdyskowej stacji roboczej w tym momencie powinieneś/powinnaś zamontować główną partycję z serwera NFS. Określ ścieżkę do serwera NFS w standardowej składni NFS, to znaczy nazwa-lub-IP-serwera:ścieżka-zasobu. Jeśli chcesz zamontować teraz również inne systemy plików, możesz to zrobić w tym momencie.
Jeśli jeszcze nie skonfigurowałeś/skonfigurowałaś sieci jak to opisano w ``Konfiguracja sieci'', Rozdział 7.13, to wybór instalacji NFS poprosi Cię o to.
dbootstrap
W niektórych szczególnych przypadkach dbootstrap
może nie wiedzieć
jak zamontować Twoje systemy plików. Jeśli jednak jesteś doświadczonym
użytkownikiem Linuksa, możesz przejść na tty2 i ręcznie wpisać komendy
potrzebne do zamontowania danej partycji.
Jeśli ręcznie montujesz partycję główną dla Twojego nowego systemu, zamontuj ją
w katalogu /target
, wróć do programu dbootstrap i kontunuuj
instalację (czasem może być konieczne wybranie opcji ``Wyświetlenie tabeli
partycji'', dzięki czemu dbootstrap
będzie mógł na nowo odnaleźć
się w procesie instalacji.
W przypadku ręcznego montowania partycji innych niż główna, będzie konieczna
również ręczna modyfikacja nowego pliku fstab
, aby te partycje
zostały zamontowane automatycznie przy starcie systemu. Oczywiście zaczekaj aż
dbootstrap utworzy ten plik (/target/etc/fstab
) zanim zaczniesz go
modyfikować.
Następnym krokiem jest instalacja jądra i jego modułów w nowym systemie.
Zobaczysz menu urządzeń, z których można zainstalować jądro. Wybierz urządzenie, z którego chcesz zainstalować jądro i moduły. Zwróć uwagę, że możesz wybrać dowolne z podanych urządzeń --- nie musisz wybierać tego, z którego uruchomiłeś/uruchomiłaś instalację (patrz Metody instalacji Debiana, Część 5).
Zwróć uwagę, że przedstawione opcje zależą od tego, jaki sprzęt wykrył
dbootstrap
. Jeśli instalujesz system z oficjalnego CD-ROM-u,
program powinien automatycznie go użyć, nie pytając Cię nawet z jakiego
urządzenia zainstalować system (chyba, że używasz opcji verbose).
Jeśli program poprosi Cię o płytę CD, pamiętaj aby wsunąć do napędu płytę numer
jeden.
Jeśli instalujesz z lokalnego systemu plików, masz do wyboru dwie opcje:
``harddisk'', jeśli partycja z potrzebnymi plikami jeszcze nie jest
zamontowana, lub ``mounted'' w przeciwnym wypadku. W obu przypadkach system
najpierw poszuka plików w katalogu
dists/potato/main/disks-sparc/current
. Jeśli ich tam nie
znajdzie, poprosi Cię o wskazanie ścieżki do archiwum Debiana, czyli miejsca na
dysku, w którym znajdują się potrzebne do instalacji pliki (opisane w Ładowanie z twardego dysku,
Rozdział 6.3). Jeśli masz lokalną kopię archiwum Debiana, możesz podać
katalog, w którym się ona znajduje (często /archive/debian
).
Archiwum można poznać po tym, że zawiera struktury katalogów takie jak
debian/dists/potato/main/disks-sparc/current
Możesz wpisać ścieżkę
samodzielnie, lub użyć <...>, co pozwala przeglądać drzewo
katalogów.
Następnie system poprosi Cię o wskazanie dokładnego katalogu, który zawiera
potrzebne pliki (może on zależeć od Twojej podarchitektury). Zwróć uwagę na
to, że system może wymagać istnienia plików (a także podkatalogów, o ile są
potrzebne w danym wypadku) dokładnie w podanym katalogu. W czasie szukania
plików dbootstrap
będzie wypisywał komunikaty na trzeciej konsoli
(patrz Używanie powłoki
i przeglądanie dziennika systemowego, Rozdział 7.1.1).
Jeśli pojawi się opcja ``domyślnie'', powinieneś/powinnaś jej użyć. W
przeciwnym wypadku użyj opcji ''lista'', co pozwoli programowi
dbootstrap
samodzielnie znaleźć odpowiednie pliki (pamiętaj, że
może to zająć dużo czasu, jeśli montujesz system plików przez NFS). Jeśli to
się nie uda, możesz spróbować samodzielnie określić dokładny katalog używając
opcji ''ręcznie''.
Jeśli instalujesz system z dyskietek powinieneś/powinnaś wsunąć do napędu dyskietkę Rescue Floppy (która prawdopodobnie znajduje się już w napędzie), a następnie dyskietkę Driver Floppies.
Jeśli chcesz zainstalować jądro i moduły przez sieć, możesz do tego celu użyć opcji ``sieć'' (HTTP) lub ``nfs''. Aby tak zrobić, Twoja karta sieciowa musi być obsługiwana przez standardowe jądro (patrz Peryferia i inny sprzęt, Rozdział 2.4). Jeśli nie widać tych pozycji, będziesz musiał/musiała wybrać ``Anuluj'', wrócić do do menu i wybrać krok ``Konfiguracja sieci'' (patrz ``Konfiguracja sieci'', Rozdział 7.13), a następnie ponownie wybrać ten krok.
Wybierz opcję ``nfs'' i podaj dbootstrap
-owi nazwę serwera NFS i
ścieżkę. Zakładając, że obrazy dysku ratunkowego i ze sterownikami zostały
umieszczone we właściwym miejscu na serwerze, powinny być one dostępne do
instalacji jądra i modułów. System plików NFS zostanie zamontowany w katalogu
/instmnt
. Wskaż lokalizację potrzebnych plików tak jak przy opcji
``partycja'', lub ``zamontowane''.
Wybierz opcję ``sieć'' i podaj dbootstrap
-owi URL (adres
internetowy) archiwum Debiana. Wartość domyślna będzie działała dobrze w
większości przypadków. Ścieżka zazwyczaj jest taka sama w przypadku wszystkich
oficjalnych serwerów lustrzanych Debiana. Możesz także kazać pobrać pliki
przez serwer pośredniczący (proxy).
Jeśli instalujesz system na bezdyskowej stacji roboczej, sieć powinna być już skonfigurowana tak, jak to opisano w ``Konfiguracja sieci'', Rozdział 7.13. Powinieneś/powinnaś widzieć opcję pozwalającą na instalację jądra i modułów z NFS. Wykorzystaj opcję ``nfs'' tak, jak to opisano w powyższym akapicie.
W przypadku innych nośników instalacyjnych może być konieczne podjęcie innych kroków.
Wybierz z menu pozycję ``Konfiguracja modułów - sterowników urządzeń'' aby skonfigurować sterowniki urządzeń, czyli moduły jądra.
Program najpierw zapyta Cię, czy chcesz załadować dodatkowe moduły jądra z
dyskietki dostarczonej przez producenta sprzętu. W większości przypadków można
pominąć ten krok, ponieważ jest on konieczny tylko jeśli w systemie są
potrzebne jakieś niestandardowe lub firmowe moduły obsługi urządzeń takich jak
na przykład niektóre kontrolery SCSI. Będzie on szukał modułów na dyskietce w
katalogach /lib/modules/misc
, gdzie misc jest dowolnym
działem sterowników jądra. Wszystkie te pliki zostaną skopiowane do katalogu
na dysku twardym, dzięki czemu możliwa będzie ich konfiguracja w następnym
kroku.
Następnie zostanie uruchomiony program modconf
, czyli prosty
program umożliwiający ładowanie i usuwanie modułów jądra z poszczególnych
działów sterowników.
Zalecamy skonfigurowanie tylko tych urządzeń, które będą niezbędne do przeprowadzenia instalacji, a których jądro nie wykryło samodzielnie. Wiele osób w ogóle nie będzie musiało konfigurować jakichkolwiek modułów jądra.
Może być konieczne na przykład załadowanie sterownika karty sieciowej z działu net, sterownika dysku SCSI z działu scsi, lub sterownika niestandardowego napędu CD-ROM z działu cdrom. Sterowniki urządzeń, które teraz skonfigurujesz, będą ładowane automatycznie przy każdym starcie systemu.
Niektóre moduły mogą wymagać parametrów. Aby zobaczyć jakie parametry dotyczą danego modułu będzie konieczne przeczytanie dokumentacji do danego sterownika.
W każdym momencie po zainstalowaniu systemu możesz zmienić konfigurację modułów
przy pomocy programu modconf
.
Jeśli system instalacyjny nie wykryje Twojej karty sieciowej, zobaczysz opcję ``Konfiguracja nazwy systemu''. Maszyna musi mieć nazwę, nawet jeśli nie będzie podłączona do żadnej fizycznej sieci komputerowej, lub jeśli połączenie sieciowe będzie zestawiane w dowolnym momencie (np. w przypadku używania modemu).
Jeśli jednak system instalacyjny wykryje urządzenie sieciowe, zobaczysz krok ``Konfiguracja sieci''. Jeśli system nie pozwoli Ci przeprowadzić tego kroku, to znaczy, że nie widzi żadnego urządzenia sieciowego. Jeśli jednak posiadasz kartę sieciową, to prawdopodobnie znaczy, że zapomniałeś/zapomniałaś skonfigurować ją przy kroku ``Konfiguracja modułów - sterowników urządzeń'', Rozdział 7.12. Wróć do niego i zobacz do menu net.
Jeśli po rozpoczęciu kroku ``Konfiguracja sieci'' system wykryje, że posiadasz
więcej niż jedną kartę sieciową, zapyta Cię, którą chcesz skonfigurować.
Możesz skonfigurować tylko jedną. Po instalacji możesz skonfigurować więcej
urządzeń sieciowych — patrz strona podręcznika systemowego
interfaces(5)
.
dbootstrap
zapyta Cię następnie czy chcesz użyć do konfiguracji
karty sieciowej urządzenia BOOTP lub DHCP. Jeśli jest to możliwe,
powinieneś/powinnaś wybrać ``Tak'', ponieważ pozwoli to na pominięcie ręcznej
konfiguracji sieci. Jeśli zobaczysz komunikat ``Sieć została pomyślnie
skonfigurowana przy pomocy DHCP/BOOTP.'', możesz przejść do rozdziału ``Instalacja systemu
podstawowego'', Rozdział 7.14. W przeciwnym wypadku sprawdź kable i
komunikaty na tty3, ewentualnie kontynuuj ręczną konfigurację sieci.
Ręczna konfiguracja sieci polega na udzieleniu odpowiedzi na kilka pytań, które
zada dbootstrap
. Przydadzą się zgromadzone wcześniej informacje
(Potrzebne informacje, Rozdział
3.2). System podsumuje konfigurację sieci i poprosi Cię o potwierdzenie.
Następnie będzie potrzebne określenie podstawowego urządzenia sieciowego.
Zazwyczaj będzie to ``eth0'' (pierwsza karta Ethernet).
Niektóre szczegóły, które mogą okazać się pomocne, lub nie: program zakłada, że
adres IP sieci jest iloczynem bitowym adresu IP systemu i maski sieci. Założy
też, że brama jest również serwerem DNS. Jeśli nie możesz znaleźć odpowiedzi
na któreś z tych pytań, przyjmij wartości domyślne podane przez program --
możesz je zmienić po zainstalowaniu systemu, modyfikując plik
/etc/network/interfaces
.
Następnym krokiem jest instalacja systemu podstawowego. Jest to minimalny zbiór pakietów, który udostępnia działający, podstawowy, niezależny system. Ma on mniej niż 70 MB.
Jeśli nie instalujesz systemu z oficjalnej płyty CD, w czasie kroku ``Instalacja systemu podstawowego'' zobaczysz menu urządzeń, z których można zainstalować system podstawowy. Należy wybrać właściwy nośnik instalacyjny. Jeśli instalujesz sytem z oficjalnego CD-ROM-u, pojawi się tylko prośba o wsunięcie płyty do napędu.
Jeśli wybierzesz instalację z systemu plików na twardym dysku lub z
nieoficjalnego CD-ROM-u, pojawi się prośba o ścieżkę do pliku
.
Jeśli posiadasz oficjalny nośnik, to wartość domyślna powinna być prawidłowa.
W przeciwnym wypadku wpisz ścieżkę do pliku zawierającego system podstawowy,
względem punktu montowania urządzenia. Tak jak w przypadku kroku ``Instalacja
jądra i modułów systemu operacyjnego'' możesz albo pozwolić programowi
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main/disks-sparc/current/base2_2.tgz
dbootstrap
wyszukać plik, albo wpisać ścieżkę po zachęcie.
Jeśli wybierzesz instalację z dyskietek, wsuwaj kolejne dyskietki wtedy, gdy o
to poprosi dbootstrap
. Jeśli jedna z dyskietek jest uszkodzona i
nie daje się odczytać, będzie konieczne powtórne utworzenie jej na innej
dyskietce i ponowne podanie wszystkich dyskietek. Po przeczytaniu wszystkich
dyskietek system zainstaluje przeczytane pliki. Może to zająć 10 lub więcej
minut na powolnych komputerach, mniej na szybkich.
Jeśli instalujesz system z NFS, wybierz NFS i kontunuuj. Pojawi się prośba o
określenie serwra, zasobu na serwerze i podkatalogu, w którym można znaleźć
plik
.
Jeśli masz problemy z montowaniem systemu plików przez NFS, upewnij się czy
czas systemowy na serwerze odpowiada mniej więcej czasowi na komputerze, na
którym instalujesz system. Możesz zmienić datę na drugim terminalu używając
komendy http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main/disks-sparc/current/base2_2.tgz
date
. Patrz strona podręcznika systemowego
date(1)
.
W tym momencie, po skopiowaniu wszystkich plików, które tworzą minimalny system Debian, musisz skonfigurować kilka rzeczy przed uruchomieniem systemu.
Zostanie zadane pytanie o strefę czasową. Jest wiele sposobów aby ją ustawić. Zalecamy przejście do panelu ``Katalogi:'' i wybranie swojego państwa (lub kontynentu). To spowoduje zmianę dostępnych stref czasowych, więc należy przejść do panelu ``Strefy czasowe:'' i wybrać lokalizację geograficzną (tzn. państwo, region lub miasto).
Następnie zostanie zadane pytanie o to, czy zegar systemowy jest ustawiony na czas GMT, czy czas lokalny. Wybierz GMT (tzn. ``Tak'') jeśli na tym komputerze będzie działać tylko Linux, lub inny system zgodny z UNIX-em. Wybierz czas lokalny (tzn. ``Nie'') jeśli będziesz używać poza Debianem również innego systemu operacyjnego. UNIX (Linux nie jest wyjątkiem) zazwyczaj ustawia czas GMT na zegarze systemowym i konwertuje widoczny czas na czas lokalny. Pozwala to systemowi na poprawną zmianę czasu z zimowego na letni i odwrotnie oraz pamiętać o latach przestępnych, a nawet umożliwia użytkownikom zgłoszonym do systemu z innych stref czasowych samodzielnie ustawiać strefę czasową dla własnego terminala.
Jeśli wybierzesz opcję automatycznego ładowania Linuksa z dysku twardego, a nie instalujesz systemu na maszynie bezdyskowej zobaczysz pytanie o główny sektor ładujący. Jeśli nie używasz programu zarządzającego ładowaniem (a tak prawdopodobnie jest, jeśli nie wiesz co to za program) i nie masz innego systemu operacyjnego na tej samej maszynie, odpowiedz ``Tak'' na to pytanie. Jeśli odpowiesz ``Tak'', następne pytanie będzie dotyczyło tego, czy chcesz, aby Linux był ładowany automatycznie z dysku twardego po włączeniu komputera. Jeśli odpowiesz ``Tak'', główna partycja Linuksa zostanie oznaczona jako partycja ładowalna -- ta, która zostanie załadowana z dysku twardego.
Zwróć uwagę, że ładowanie wielu systemów operacyjnych to bardzo skomplikowane zagadnienie. Ten dokument nie próbuje nawet opisać różnych programów zarządzających ładowaniem, które mogą się różnić między architekturami, a nawet podarchitekturami. Więcej informacji możesz znaleźć w dokumentacji swojego programu zarządzającego ładowaniem. Pamiętaj: kiedy pracujesz nad ładowaniem systemu ostrożności nigdy za wiele.
Standardowym programem ładującym dla architektury sparc jest ``SILO''. Jego
dokumentacja znajduje się w katalogu /usr/share/doc/silo/
.
SILO
konfiguruje się podobnie jak LILO
, z kilkoma
wyjątkami. Przede wszystkim SILO
umożliwia załadowanie dowolnego
jądra na dysku, nawet jeśli nie jest ono wpisane do
/etc/silo.conf
. Jest to możliwe dzięki temu, że SILO
potrafi czytać partycje Linuksa. Poza tym plik /etc/silo.conf
jest czytany w czasie startu systemu, więc nie ma potrzeby uruchamiać
silo
po zainstalowaniu nowego jądra, tak jako jest to konieczne w
przypadku LILO
. SILO
może także czytać partycje UFS,
co oznacza, że może także załadować system z partycji SunOS/Solaris. Przydaje
się to jeśli chcesz zainstalować Linuksa z instniejącym systemem SunOS/Solaris.
Jeśli instalujesz system na stacji bezdyskowej, ładowanie systemu z lokalnego dysku raczej nie ma sensu, więc krok ten należy pominąć. Można ustawić OpenBoot aby domyślnie ładował system z sieci; patrz rozdział Wybór urządzenia, z którego następuje start systemu, Rozdział 3.3.2.
Dyskietkę startową powinienieś/powinnaś utworzyć nawet jeśli masz zamiar ładować system z twardego dysku, ponieważ może się zdarzyć, że program ładujący zostanie nieprawidłowo zainstalowany na dysku, natomiast dyskietka startowa prawie zawsze będzie działała. Wybierz pozycję ``Przygotowanie dyskietki startowej'' z menu i zgodnie z poleceniem wsuń pustą dyskietkę do napędu. Upewnij się, że dyskietka nie jest zabezpieczona przed zapisem. Kiedy program skończy ją formatować i zapisywać jądro opisz tą dyskietkę ``Dysk startowy'' i zabezpiecz przed zapisem.
Dyskietka ta będzie zawierać jądro i prosty system plików, z poleceniem załadowania systemu z Twojego głównego systemu plików.
Jeśli w napędzie są jakaś dyskietka, wyjmij ją (chyba że jest to dyskietka startowa, a nie umożliwiłeś/umożliwiłaś ładowania systemu z twardego dysku). Wybierz z menu pozycję ``Zrestartowanie systemu''.
Jeśli system nie chce się załadować, użyj do uruchomienia systemu nośnika, z którego uruchamiałeś/uruchamiałaś instalację (np. Rescue Floppy), lub dyskietki startowej, o ile taką utworzyłeś/utworzyłaś. Jeśli nie użyjesz do tego celu utworzonej dyskietki startowej, będzie konieczne wpisanie specjalnych parametrów ładowania. Na przykład przy ładowaniu zainstalowanego systemu przy pomocy dyskietki Rescue Floppy musisz napisać rescue root=root, gdzie root to Twoja partycja główna, na przykład ``/dev/sda1''.
Debian powinien się załadować i powinieneś/powinnaś zobaczyć komunikaty, które już wcześniej widziałeś/widziałaś podczas ładowania systemu instalacyjnego, a następnie pewną ilość nowych komunikatów.
Po załadowaniu nowego systemu pojawi się prośba o dokończenie konfiguracji
podstawowego systemu i o wybór dodatkowych pakietów do instalacji. Program,
który wykonuje te czynności nosi nazwę base-config
.
Jeśli chcesz ponownie uruchomić base-config
w dowolnym momencie po
zakończeniu instalacji, wpisz jako administratow komendę dpkg-reconfigure
base-config.
Najpierw zostanie zadane pytanie o to, czy chcesz, aby hasła w tym systemie były szyfrowane przy pomocy algorytmu MD5. Jest to bardziej bezpieczny sposób niż metoda standardowa (zwana ``crypt'').
Wartością domyślną jest ``nie'', ale jeśli nie będziesz potrzebować obsługi NIS, a bardzo zależy Ci na bezpieczeństwie tej maszyny, możesz wybrać ``tak''.
Jeśli nie wybrałeś/wybrałaś wcześniej haseł MD5, to system zapyta, czy hasła
mają być ukryte (ang. shadow passwords). Dzięki temu system jest nieco lepiej
zabezpieczony. W przypadku systemu bez ukrytych haseł, hasła są umieszczone (w
zaszyfrowanej postaci) w pliku /etc/passwd
, który wszyscy mogą
przeczytać. Ten plik musi być czytelny dla wszystkich, ponieważ zawiera
niezbędne dla użytkowników informacje, na przykład przyporządkowuje numerom
użytkowników ich nazwy. Dlatego ktoś może wykorzystując ten plik przeprowadzić
atak ``brutalnej siły'' (ang. brute force attack) (tzn. przeprowadzić
automatycznie test wszystkich możliwych kombinacji znaków w haśle) i odgadnąć
hasła.
Jeśli hasła są ukryte, to przechowuje się je w pliku /etc/shadow
,
który może czytać i modyfikować tylko administrator, a czytać tylko członkowie
grupy ``shadow''. Dlatego zalecamy użycie ukrytych haseł.
Konfigurację systemu ukrytych haseł można przeprowadzić przy pomocy komendy
shadowconfig
. Po instalacji można przeczytać plik
/usr/share/doc/passwd/README.debian.gz
, który zawiera więcej
informacji.
Konto root, czasem nazywane też super-użytkownik omija wszystkie zabezpieczenia w systemie. Powinno się go używać wyłącznie do czynności administracyjnych i przez jak najkrótszy czas.
Hasło powinno mieć długość od 6 do 8 znaków i powinno zawierać zarówno małe jak i duże litery a także znaki przestankowe. Przy ustawianiu hasła administratora należy zwrócić szczególną uwagę, ponieważ użytkownik tego konta posiada wszystkie uprawnienia. Należy unikać słów ze słownika i jakichkolwiek prywatnych informacji, które można by odgadnąć.
Jeśli ktokolwiek powie Ci, że potrzebuje hasła administratora, bądź ostrożny/ostrożna. Normalnie nie powinno się ujawniać tego hasła, chyba że maszyną administruje więcej niż jeden człowiek.
System zapyta Cię, czy utworzyć w tym momencie konto zwykłego użytkownika. Powinno ono być Twoim zwykłym kontem do użytku na codzień. Nie powinno się używać konta administratora jako konta osobistego.
Dlaczego nie? Jednym z powodów jest fakt, że dzięki uprawnieniom administratora można trwale uszkodzić system. Innym powodem jest fakt, że można niechcący uruchomić konia trojańskiego -- program, który za plecami użytkownika wykorzystuje jego uprawnienia aby złamać zabezpieczenia systemu. Więcej szczegółów na ten temat można znaleźć w dowolnej książce na temat bezpieczeństwa systemów UNIX.
Nadaj nowemu kontu dowolną nazwę, która nie wykorzystuje polskich znaków diaktrytycznych. Jeśli, dajmy na to nazywasz się Jan Nowak, możesz użyć na przykład nazwy ``nowak'', ``jan'', ``jnowak'' lub ``jn''. Zostanie także wyświetlona prośba o podanie pełnej nazwy oraz hasła dla tego użytkownika.
Jeśli będziesz chciał/chciała dodać użytkownika w dowolnym momencie po
zakończeniu instalacji, użyj komendy adduser
.
Następnie base-config
zapyta Cię, czy chcesz instalować resztę
systemu przez połączenie PPP. Jeśli instalujesz system z CD-ROM-u i/lub Twój
system jest podłączony bezpośrednio do sieci, możesz spokojnie odpowiedzieć
``nie'' i pominąć ten rozdział.
Jeśli odpowiesz ``tak'', zostanie uruchomiony program pppconfig
,
który pomaga skonfigurować PPP. Pamiętaj, aby odpowiedzieć ``provider''
kiedy zada Ci pytanie o nazwę połączenia modemowego.
Przy pomocy programu pppconfig
można przeprowadzić bezproblemową
konfigurację PPP. Jednak jeśli nie będzie działać w Twoim przypadku, poniżej
znajdują się dokładniejsze informacje.
Aby skonfigurować połączenie PPP musisz znać podstawy przeglądania i edycji
plików w Linuksie. Do przeglądania plików można użyć programu
more
, a zmore
do przeglądania plików skompresowanych
z rozszerzeniem .gz. Aby przejrzeć plik
README.debian.gz
, wpisz komendę zmore
README.debian.gz. System podstawowy zawiera dwa edytory:
ae
, który jest bardzo prosty w użyciu, ale nie ma wielu opcji, a
także elvis-tiny
, ograniczony klon programu vi
.
Później można zainstalować wiele innych edytorów i przeglądarek, takich jak
nvi
, less
i emacs
.
Zmodyfikuj plik /etc/ppp/peers/provider
i zamień ``/dev/modem'' na
``/dev/ttyS#'', gdzie # oznacza numer portu szeregowego.
W Linuksie porty szeregowe liczy się od zera. Pierwszy port szeregowy to
/dev/ttyS0
w Linuksie. Kolejnym krokiem jest modyfikacja pliku
/etc/chatscripts/provider
i wstawienie numeru telefonu
dostarczyciela usług internetowych (ISP), nazwę użytkownika i hasła. Prosimy
nie usuwać ``\q'', które poprzedza hasło. Dzięki temu hasło nie pojawi się w
plikach dziennika.
Wielu dostarczycieli używa PAP lub CHAP w celu zalogowania zamiast
uwierzytelniania w trybie tekstowym. Niektórzy używają obu trybów. Jeśli Twój
ISP wymaga PAP lub CHAP, wymagana jest inna procedura.[5] Wykomentuj wszystko poniżej
komendy wyboru numeru (linii zaczynającej się od ``ATDT'') w pliku
/etc/chatscripts/provider
, zmodyfikuj plik
/etc/ppp/peers/provider
tak jak to opisano powyżej i dodaj linię
user nazwa, gdzie nazwa oznacza nazwę
użytkownika u ISP, z którym próbujesz się połączyć. Następnie zmodyfikuj plik
/etc/ppp/pap-secrets
lub /etc/ppp/chap-secrets
i
wpisz tam swoje hasło.
Będzie jeszcze konieczna modyfikacja pliku /etc/resolv.conf
i
dodanie adresów IP serwerów nazw (DNS) dostarczyciela. Linie w
/etc/resolv.conf
mają następujący format: nameserver
xxx.xxx.xxx.xxx gdzie znaki x oznaczają numer IP.
Można także dodać opcję usepeerdns do
/etc/ppp/peers/provider
, dzięki czemu system automatycznie
wybierze odpowiednie serwery DNS, korzystając z informacji podawanych zazwyczaj
przez zdalny system.
Jeśli Twój dostarczyciel nie używa sekwencji logowania innej niż większość
innych ISP, to wszystko jest gotowe! Rozpocznij połączenie PPP używając
komendy pon
jako root. Można sprawdzić jego stan przy pomocy
komendy plog
, a zerwać komendą poff
.
Więcej informacji na temat konfiguracji PPP w Debianie można znaleźć w pliku
/usr/share/doc/ppp/README.Debian.gz
.
Najczęstszym sposobem instalacji pakietów w systemie jest użycie programu
apt-get
z pakietu apt
.[6] Jednak aby użyć APT-a, należy go wcześniej skonfigurować, aby
wiedział skąd ma pobrać pakiety. Można do tego celu użyć pomocniczego programu
apt-setup
.
Następny krok konfiguracji polega na podaniu APT-owi miejsc, w których może
znaleźć pakiety do instalacji. Można to zrobić w każdej chwili po zakończeniu
instalacji uruchamiając program apt-setup
lub ręcznie modyfikując
plik /etc/apt/sources.list
.
Jeśli instalujesz system z oficjalnego CD-ROM-u, to powinien on zostać automatycznie skonfigurowany jako źródło APT-a bez zadawania żadnych pytań. Będzie można to rozpoznać po tym, że CD-ROM będzie przeszukiwany, a następnie program zapyta czy masz kolejną płytę. Jeśli masz zestaw kilku płyt — a tak jest w przypadku większości osób — to powinieneś/powinnaś podać je wszystkie po kolei do przeszukania.
Jeśli nie używasz oficjalnego CD-ROM-u, pojawi się prośba o podanie źródła pakietów: FTP, HTTP, CD-ROM lub lokalny system plików. Jeśli używasz oficjalnego CD-ROM-u, możesz dojść do tego kroku prosząc program o dodanie innego źródła pakietów.
Należy pamiętać, że można mieć kilka źródeł APT-a, nawet dla tego samego
archiwum Debiana. apt-get
automatycznie wybierze pakiety z
najwyższym numerem wersji z wszystkich dostępnych. Lub jeśli na przykład masz
dwa źródła: CD-ROM i serwer HTTP, to APT automatycznie pobierze pakiety z
CD-ROM-u, a na serwer sięgnie tylko po te, których wersje są nowsze niż na
płycie. Jednak nie jest dobrze dodawać zbyt wiele źródeł w sieci, ponieważ
wydłuży to czas sprawdzania nowych wersji.
Jeśli masz zamiar zainstalować resztę systemu z sieci, zalecamy opcję ``http''. Protokół także jest do przyjęcia, ale często wolniej nawiązuje połączenia.
Dla każdego ze źródeł pakietów pojawi się pytanie o to, czy chcesz używać
oprogramowania ``non-US''. Zazwyczaj powinno się odpowiedzieć ``tak'',
ponieważ w przeciwnym wypadku nie będzie możliwe zainstalowanie oprogramowania
kryptograficznego, takiego jak popularny program ssh
.
Następnie pojawi się pytanie o to, czy chcesz używać oprogramowania
``non-free''. Chodzi tutaj o oprogramowanie komercyjne lub inne, którego
licencja nie zgadza się z Wytycznymi Debiana
dotyczącymi oprogramowania wolnodostępnego
. Można tutaj
odpowiedzieć ``tak'', ale powinno się upewnić, czy używa się tych programów
zgodnie z ich licencją.
Następny krok konfiguracji sieciowych źródeł pakietów polega na podaniu kraju, w którym znajduje się dana maszyna. W zależności od wybranego kraju zostanie podana lista serwerów należących do sieci oficjalnych serwerów lustrzanych Debiana. Zazwyczaj dobrze jest wybrać maszynę znajdującą się najwyżej na liście, ale każda z nich powinna działać.
Jeśli został wybrany protokół HTTP, zostanie zadane pytanie o serwer pośredniczący (proxy). Jest to opcja niezbędna ludziom za firewall'ami, w sieciach wewnętrznych firm itp.
Wreszcie zostanie przetestowane dane źródło sieciowe. Jeśli wszystko pójdzie dobrze, zostanie zadane pytanie o to, czy chcesz dodać jeszcze jedno źródło.
Zostanie zadane pytanie, czy chcesz zainstalować pakiety w sposób prosty, czy w bardziej skomplikowany, ale umożliwiający dokładniejszą kontrolę. Zalecamy wybranie prostej metody, ponieważ zawsze można później użyć bardziej skomplikowanej.
Instalacja prosta polega na uruchomieniu przez base-config
programu tasksel
. Instalacja zaawansowana polega na uruchomieniu
programu dselect
. Oba te programy można uruchomić samodzielnie
aby zainstalować więcej pakietów. Jeśli będziesz chcieć zainstalować
pojedynczy pakiet, wpisz po prostu komendę apt-get install
pakiet, gdzie pakiet to nazwa pakietu, którego
potrzebujesz.
Jeśli wybierzesz prostą instalację, znajdziesz się w programie instalacji zadań
(tasksel
). Dzięki niemu możesz wybrać spośród kilkunastu gotowych
zestawów pakietów oferowanych przez Debiana. Zawsze możesz wybrać, które
dokładnie pojedyncze pakiety chcesz zainstalować - służy do tego program
dselect
, opisany poniżej. Może być to jednak czasochłonne zadanie
przy około 3700 dostępnych w Debianie pakietach!
Dlatego istnieje możliwość wyboru zadań. Reprezentują one zadania lub czynności, które można wykonywać na danej maszynie, na przykład ``Samba'' oznaczająca serwery SAMBA lub ``GNOME Desktop'' oznaczające środowisko GNOME.
Możesz podświetlić każde z zadań i wybrać ``Informacja na temat zadania'' aby zobaczyć więcej informacji na temat danego zadania. Znajduje się tam m. in. lista pakietów wchodzących w skład danego zadania oraz jego rozszerzony opis.
Kiedy zakończysz wybór zadań wybierz ``Zakończ''. W tym momencie zostanie
uruchomiony program apt-get
i zostaną zainstalowane wybrane przez
Ciebie pakiety. Zostanie pokazana ilość pakietów do instalacji oraz rozmiar
pakietów, które zostaną pobrane z sieci.
Użytkownikom należą się tutaj dwa ostrzeżenia. Po pierwsze, z 3700 pakietów
dostępnych w Debianie tylko niewielki procent jest objęty ``zadaniami''. Aby
zobaczyć informację na temat innych pakietów, można użyć komendy
apt-cache search słowo, aby poszukać pakietów
związanych z danym słowem (patrz strona podręcznika apt-cache(8)
),
lub uruchomić opisany poniżej program dselect
.
Po drugie niektóre z tzw. standardowych pakietów nie są instalowane domyślnie. Z tego powodu niektóre programy, które uważamy za podstawowe w systemie Linux mogą nie być zainstalowane.[7] Aby zainstalować te programy wystarczy uruchomić program przy pomocy komendy tasksel -s, nie wybrać żadnych pakietów, a następnie wybrać ``Zakończ''.
dselect
Po wybraniu opcji zaawansowanego wyboru pakietów zostanie uruchomiony program
dselect
. Przed użyciem tego programu należy przeczytać podręcznik dselecta
. dselect
pozwala wybrać pakiety do zainstalowania w sytemie. Jeśli posiadasz CD-ROM lub
dysk twardy zawierający pakiety, które chciałbyś/chciałabyś zainstalować, lub
jeśli masz łącze z Internetem, możesz go użyć. Jeśli jednak wcześniej musisz
przenieść pakiety na swój system, możesz zamknąć dselect
i
uruchomić go ponownie w dowolnym innym momencie.
Po zainstalowaniu pakietów pojawi się zachęta do zgłoszenia się do systemu. Zaloguj się na prywatne konto używając wybranego hasła. System jest gotowy do użytku.
porridge@pandora.info.bielsko.pl